तिलगंगामा लेजर प्रविधि सहितको आँखा उपचार कक्ष

काठमाडौं, चैत्र २६ - स्कुलैदेखि माइनस ६ दशमलव पाँच पावरको बाक्लो चस्मा लगाउने निशेन कँडेलमा अचेल खुसीको सीमै छैन । उनी सहज रूपमा फुटबल खेल्न सकिरहेका थिएनन् । पौडी खेल्दा उस्तै समस्या थियो ।

२८ वर्षीय निशेन तिलगंगा आँखा प्रतिष्ठानले दृष्टिदोषबाट हुने अन्धोपन उपचारका लागि सुरु गरेको विश्वकै अत्याधुनिक लेजर प्रविधिको सहयोगले चस्मा फाल्न सफल भएका हुन् । अब उनको दृष्टि सामान्य व्यक्तिको जस्तै छ ।

निशेन जस्तै हाल मुलुकमा १६ वर्षमुनिका १० लाख बालबालिका, १६ देखि ३५ वर्षसम्मका ११ लाख र ३५ वर्षभन्दा माथिका ३७ लाख व्यक्तिहरू विभिन्न प्रकारको दृष्टिदोषबाट पीडित छन् । हाम्रो आँखाको पर्दामा प्रतिविम्ब बनाउने प्राकृतिक प्रणाली असफल हुन्छ अनि हामीलाई चस्मा, कन्टेक्ट लेन्स आदिको सहयोग लिनुपर्छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लूएचओ) का अनुसार कुल अन्धोपनाको ४३ प्रतिशत भागमा दृष्टिदोष छ ।

'चस्माकै कारण भोगेको पीडाको वर्णन साध्य छैन, मेरा लागि यो प्रक्रिया सय प्रतिशत दुखाइरहित थियो,' माइनस साढे ६ को पावरमा आफू सामान्य जीवनयापन गर्न नसक्ने गरेको उल्लेख गर्दै निशेनले भने, 'अब पौडन सक्छु, काम गर्न सक्छु, धेरै खुसी छु ।' यसअघि यस्तो शल्यक्रिया गर्न भारत जानुपर्ने बाध्यता थियो ।

तिलगंगाले विश्वकै अत्याधुनिक लेजर प्रविधि सहितको आँखा उपचार कक्षमा  'स्मल इन्सिजिनल लेन्टिक्युलर एक्सट्राक्सन'(स्माइल) भनिने लेजर प्रविधि राखेको छ । 'दृष्टिदोषको मानवीय लेजर उपचार,' कार्यक्रम नामकरण गरेर यसअन्तर्गत सक्षमबाट शुल्क लिएर तिर्न नसक्नेहरूको उपचारमा सघाउ पुर्‍याउने अस्पतालको योजना छ ।

'यस्तो सेवा विश्वको अन्य भागमा उपलब्ध रहेको जानकारी छैन,' केन्द्रका मेडिकल डाइरेक्टर डा.सन्दुक रुइतले भने, 'हाम्रो मूल उद्देश्य सक्नेबाट शुल्क लिएर नसक्नेहरूको उपचारमा सघाउनु

हो ।' यो सेवा र संरचनाका लागि लन्डन भिजन क्लिनिक, यूएसएड, हिमालयन क्याटराक्ट प्रोजेक्टले सघाएको हो ।

'लेजर सर्जरीले करिब ९६ प्रतिशत दृष्टिदोषलाई निको पार्न सक्छ,' लन्डन भिजन क्लिनिक, बेलायतका निर्देशक प्रा.डा.डैन राइनस्टाइन समाजले दृष्टिदोषलाई रोगका रूपमा परिभाषित नगरेको उल्लेख गर्दै भन्छ, 'करिब पचास प्रतिशत दृष्टिको क्षतिको कारण चस्माको खर्च उठाउन नसक्नु हो ।' तिलगंगामा भएको लेजरको सबै संरचना लन्डन भिजन क्लिनिक जस्तै रहेको उल्लेख गर्दै प्रा.डा.डैनले भने, 'यहाँ र हाम्रो परिणामसमेत उस्ताउस्तै छ ।'

'हामी बिरामीको उपचार प्रक्रियाबारे लन्डनबाट सुनिश्चित भएपछि मात्र यहाँ लेजर गछौर्ं, दृष्टि शल्यचिकित्सक डा.राजकिशोर प्रधानले भने, 'यहाँ पाँच स्टेपमा परीक्षण गर्छाैं ।' हाल तिलगंगामा रहेको एक्जाइमर लेजरले आँखाको नानीको आकारलाई परिवर्तन गरिन्छ । यस्तै पेन्टा सेकेन्ड लेजर

-स्माइल) ले नानीलाई कोण मिलाएर काट्छ । अत्याधुनिक रहेको पेन्टासेकेन्ड लेजरबाट नानीलाई फेर्नसमेत मिल्छ । हाल मुलुकमा नानी हातले फेर्ने गरिएको छ ।

१८ वर्षभन्दा माथिका कुनै पनि व्यक्ति जो चस्मा वा कन्टेक्ट लेन्स उपयोग गरिरहेका छन् उनीहरूले यो शल्यक्रिया गराउन सक्छन् । यो प्रविधिले उपचार गराउने रोगी त्यसै दिनदेखि हेर्न सक्षम हुन्छ र तेस्रो दिन कार्यालयसमेत जान सक्छ । यो प्रविधिले सजिलै मायोपिया, हाइपर मेट्रोपिया, एस्टिगमेटिज्मको समेत उपचार हुन्छ । डा.प्रधानका अनुसार हाल तिलगंगामा माइनस १४, प्लस ६ र ६ पावरको अस्टिगमेटिज्मसमेत स्माइलबाट हटाइएको छ ।